Wyprzedzanie to jeden z najczęściej wykonywanych manewrów na drogach – i zarazem jeden z najbardziej niebezpiecznych. Mimo jasno określonych przepisów, wielu kierowców wciąż popełnia błędy, które mogą skutkować mandatem, utratą prawa jazdy, a nawet poważnym wypadkiem.
Wyprzedzanie – ryzykowny manewr, który wymaga znajomości przepisów
Wyprzedzanie to jeden z najbardziej złożonych i niebezpiecznych manewrów wykonywanych na drodze. Choć samo w sobie jest codziennością dla wielu kierowców, jego niewłaściwe wykonanie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Aby zminimalizować ryzyko i zwiększyć bezpieczeństwo, konieczna jest znajomość przepisów, które – mimo że nie zawsze oczywiste – są jasno określone w Kodeksie drogowym.
Zasadnicza reguła – wyprzedzanie z lewej
Generalną zasadą ruchu drogowego jest wyprzedzanie pojazdu z jego lewej strony. Od tej reguły istnieją jednak liczne wyjątki. Z prawej strony można wyprzedzić m.in. pojazd sygnalizujący skręt w lewo, tramwaj – jeśli układ torów na to pozwala – oraz w przypadku, gdy droga ma co najmniej dwa pasy ruchu w jednym kierunku w terenie zabudowanym lub trzy poza nim. Dodatkowo rowerzyści mogą wyprzedzać z prawej inne wolno jadące pojazdy.
Wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie
Wbrew popularnym mitom, na autostradzie wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone. Dzieje się tak dlatego, że autostrada składa się z dwóch jezdni jednokierunkowych z wyznaczonymi pasami ruchu. Mimo tej formalnej dopuszczalności, zaleca się ostrożność – kierowcy zajmujący lewy pas mogą nie spodziewać się wyprzedzania z prawej, co może skutkować gwałtowną reakcją i groźną sytuacją na drodze.
Przejścia dla pieszych i skrzyżowania – nie wszystko jest zabronione
Prawo zabrania wyprzedzania na przejściach dla pieszych oraz bezpośrednio przed nimi, ale tylko wtedy, gdy ruch nie jest kierowany. Oznacza to, że jeśli przejście jest wyposażone w sygnalizację świetlną, a światła działają, manewr wyprzedzania nie jest zakazany. Podobna zasada dotyczy przejazdów dla rowerzystów i skrzyżowań – jeśli ruchem sterują światła lub uprawniona osoba, zakaz nie obowiązuje.
Znak B-25 – „zakaz wyprzedzania”
Znak drogowy B-25 nie zakazuje wyprzedzania wszystkich pojazdów. Zakaz ten dotyczy jedynie pojazdów silnikowych wyprzedzających inne pojazdy silnikowe wielośladowe. W praktyce oznacza to, że na takim odcinku drogi można wyprzedzić np. rower, motorower lub motocykl jednośladowy – o ile nie narusza się przy tym innych zasad ruchu drogowego, np. nie najeżdża na linię ciągłą.
Podwójna ciągła – nie zawsze zakaz wyprzedzania
Linia podwójna ciągła, choć często utożsamiana z zakazem wyprzedzania, formalnie oznacza jedynie zakaz przejeżdżania przez nią i najeżdżania na nią. Jeśli więc pojazd można wyprzedzić, zachowując wymagany odstęp (np. od rowerzysty – minimum 1 metr), bez najeżdżania na linię, manewr jest dopuszczalny.
Obowiązki wyprzedzanego kierowcy
Wyprzedzany kierowca ma obowiązek zachować się w sposób nieutrudniający manewru. Przepisy jasno wskazują, że podczas wyprzedzania oraz bezpośrednio po nim nie wolno przyspieszać. Niestosowanie się do tego obowiązku może doprowadzić do groźnych sytuacji, w tym wypadków, za które grożą poważne konsekwencje prawne.
Prędkość podczas wyprzedzania – bez wyjątków
Choć w praktyce skrócenie czasu wyprzedzania mogłoby oznaczać chwilowe zwiększenie prędkości, przepisy nie przewidują w tym zakresie żadnych ulg. Przekroczenie dozwolonej prędkości, nawet na krótki czas i w celu wyprzedzenia, stanowi wykroczenie i może skutkować mandatem oraz punktami karnymi.
Pojazdy uprzywilejowane – szczególna ostrożność
W obszarze zabudowanym nie wolno wyprzedzać pojazdów uprzywilejowanych. Poza terenem zabudowanym manewr ten jest dozwolony, ale tylko w określonych sytuacjach – np. na autostradzie, gdy karetka jedzie samotnie. Należy przy tym pamiętać, że wyprzedzanie kolumny pojazdów uprzywilejowanych – np. eskorty policyjnej – jest zabronione. Bezwzględnie nie wolno także wjeżdżać pomiędzy pojazdy takiej kolumny.
Zasada podstawowa – wyprzedzanie tylko gdy jest bezpiecznie
Najważniejsze jednak, by nigdy nie wyprzedzać, jeśli nie ma się absolutnej pewności co do bezpieczeństwa manewru. Kierowca jest zobowiązany upewnić się, że ma odpowiednią widoczność, dostateczne miejsce do wyprzedzania oraz że inni uczestnicy ruchu nie rozpoczęli w tym samym czasie podobnego manewru. Ignorowanie tych zasad to prosta droga do tragicznego wypadku.